Ondernemerschap gaat over het vinden van een gat in de markt, maar tegenwoordig krijgen ondernemers steeds vaker te maken met ‘gaten in de maatschappij’: maatschappelijke problemen en vraagstukken die direct een negatief effect op hun bedrijfsvoering hebben. En daarmee staat mogelijk de toekomst voor hun bedrijf op de tocht. Tijd om anders te kijken naar ondernemerschap: vanuit de Purpose Case. “Daarmee zet je de wereld niet naar je hand, maar naar je hart.”
Stijgende energieprijzen, het vinden en behouden van personeel, afnemende beschikbaarheid van grondstoffen, het is maar een klein deel van de vraagstukken die ondernemers op hun bordje hebben liggen.
"Hoewel je als ondernemer wel enige invloed op de wereld om je heen kunt uitoefenen, gaat het ook om vraagstukken die buiten je cirkel van invloed liggen”, zegt Matthijs Bobeldijk. “Je hebt er mee te dealen als je je bedrijfsvoering op orde wilt houden. Maar, hoe lang houd je een crisis echt buiten de deur?"
Anders ondernemen tip 1. Speel ook in op een ‘gat’ in de maatschappij
De meeste ondernemers hebben messcherp op welk gat in de markt zij inspelen: zij kennen hun doelgroep en hebben onderscheidende producten of diensten ontwikkeld waarmee zij hun klanten bedienen. Maar, stel dat je met je bedrijf ook nog op ‘een gat in de maatschappij’ zou inspelen, met welk maatschappelijk vraagstuk zou jij dan aan de slag gaan?
Veel ondernemers zijn al jaren bezig om hun bedrijfsvoering duurzamer te maken om daarmee hun negatieve footprint op de planeet te reduceren. Denk aan het elektrificeren van een wagenpark, of hergebruik van grondstoffen. Dat zijn mooie en noodzakelijke stappen, maar kun jij als ondernemer hierin nog een stap verder gaan, en een bijdrage leveren aan de maatschappij?
Een mooi voorbeeld van hoe dit in de praktijk werkt is de aanpak van mijn opdrachtgever bouwbedrijf Van Wijnen. Vanuit de rol van ontwikkelend bouwer en beheerder wil Van Wijnen een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke problemen en bouwen aan een toekomstbestendige samenleving. Hierbij heeft het bedrijf Sustainable Development Goal (SDG 11) ‘Duurzame steden en gemeenschappen’ als maatschappelijk thema omarmd.
Van Wijnen levert daarmee niet alleen bouwprojecten op, maar draagt ook vanuit dit duurzame thema bij aan meer inclusieve, veilige, veerkrachtige en duurzame steden. Dit komt terug in de gebouwen zelf, èn in de rol die Van Wijnen voor èn na de oplevering speelt.
JONG Van Wijnen, het interne netwerk van Van Wijnen, ging in 2021 aan de slag om vanuit SDG11 betekenisvolle concepten te ontwikkelen die impact maken. Hierbij werd onder andere gebruik gemaakt van de Purpose Case, een tool van Matthijs Bobeldijk om maatschappelijke businessmodellen te ontwerpen. Matthijs heeft gedurende 6 maanden de teams van JONG Van Wijnen hierbij ondersteund. Het leidde uiteindelijk tot een aantal concrete concepten die direct verder doorontwikkeld en geïmplementeerd konden worden: meer ruimte voor starters, verbinding tussen buurtbewoners, en meer oog voor de woonwensen van ouderen. “
Anders ondernemen tip 2. Werk intensief samen met het onderwijs
Komende jaren zal het aantal beschikbare mensen op de arbeidsmarkt verder afnemen; veel werkenden gaan met pensioen. Tegelijkertijd neemt het aantal jongeren dat van school komt, af. Ondernemers zullen meer moeite moeten doen om talent te vinden en te binden. Advertenties plaatsen voor nieuw personeel werkt onvoldoende. Laat daarom zien dat jouw onderneming een aantrekkelijke werkplek is. Hierbij spelen salaris, de werksfeer en ruimte voor ontwikkeling en eigen inbreng een rol.
Ik raad daarom aan om in een vroeg stadium met jong talent in aanraking te komen. Dat kan wanneer je als ondernemer met scholen uit jouw buurt de samenwerking aangaat. Zoek nu contact met lokale middelbare scholen, mbo-scholen (ROC’s), hogescholen of universiteiten. Het onderwijs verandert immers in hoog tempo; opleiders zijn juist op zoek naar samenwerkingen met bedrijven in allerlei vormen; gastcolleges, excursies, projecten, stages, praktijkopdrachten. Alleen op die manier zorgen scholen ervoor dat zij, samen met bedrijven, opleiden voor de banen van morgen. Het leuke van werken met jonge mensen is dat zij met een andere blik naar je bedrijf kijken. Het is de generatie van toekomstige medewerkers die met de ideeën en innovaties van morgen komen.
Anders ondernemen tip 3. Wat nu als je uitsluitend lokaal zou werken?
In een digitale wereld is internationaal samenwerken vanzelfsprekend. Vooral in Haarlemmermeer is er veel internationale focus dankzij Schiphol, maar ook de nabijheid van de bloemenveiling en de havens van Amsterdam en Rotterdam. In economisch gunstige tijden profiteert deze regio direct van deze dynamiek. Ten tijde van de Covid-crisis werd tegelijkertijd ook de kwetsbaarheid van deze internationale focus duidelijk; handel over de grens kwam onder invloed van Lockdowns gedeeltelijk stil te liggen. Op zo’n moment is de vraag of je als ondernemer in staat bent om te schakelen naar een ander, meer lokaal, businessmodel.
Zoals restaurants tijdens de lockdowns werden uitgedaagd om ook maaltijden te gaan bezorgen, of een afhaalservice in te richten, is er ook een scenario denkbaar waarbij MKB-bedrijven in de maakindustrie of in logistieke dienstverlening, plotseling moeten terugvallen op lokale leveranciers en klanten.
Denk na over jouw scenario voor een lokaal businessmodel en neem daar de tijd voor. Wat nu als internationale leveranciers zouden wegvallen? Hoe ziet een lokaal-georiënteerd plan B er dan uit? Op welke lokale leveranciers zou je dan kunnen overschakelen? Welke grondstoffen mis je dan? En als internationale klanten zich terugtrekken, waar vind je potentiële lokale klanten dan? En kun je dan je huidige dienstverlening blijven bieden? Of moet die ook worden aangepast?
Probeer eens 'om te denken': wat is een alternatief lokaal scenario? Werk zo’n scenario bijvoorbeeld eens uit met partners uit het netwerk van HMore. Ik weet zeker dat er een hoop leuke kansrijke ideeën uit voortkomen. Anders ondernemen? Omarm het!
Dit artikel verscheen in het najaar van 2022 in Hmore
