Opeens weet je het: ik word ondernemer!
Toen ik als 22e jarige mijn HBO-diploma Commerciële Economie haalde wist ik het: ik wil ondernemer worden! Maar ja, hoe word je dat dan? De route om als accountant, advocaat of dokter te starten is een uitgestippelde route. In sommige beroepen is er dan zelfs nog een formeel toets moment. Na het halen van de toets geeft iemand je een hand en zegt je: “Gefeliciteerd! U bent nu een officieel accountant, advocaat of dokter!” Maar, welk pad moet je bewandelen als je van school komt en ondernemer wilt worden? En wie zegt tegen je: “Gefeliciteerd! U bent nu officieel ondernemer”?
Waar leer je ondernemen?
Ondernemen gaat voor mij over kansen zien, klanten helpen, gecalculeerde risico’s nemen en jezelf blijven onderscheiden van concurrenten. Maar, waar leer je dat dan? Ik had geen idee en ben na het afronden van mijn opleiding gewoon begonnen met werken in een baan. Ook leuk, maar altijd met de gedachte dat ik mijn werkervaring later als ondernemer kon gebruiken. Voor mij stond vast: ik ben ondernemer maar heb alleen mijn bedrijf nog niet gevonden! Dat komt vanzelf! Dus: aan het werk en oren en ogen ophouden!
Mijn idee: Music Coffee, een nieuwe belevingstore waar muziek & koffie samenkomen!
Na twee jaar werken in de muziekindustrie zag ik in 2004 opeens die kans! Althans, dat dacht ik toen. De iPod was net geïntroduceerd en cd-verkopen liepen terug omdat consumenten muziek online illegaal konden downloaden. iTunes was in opkomst, en met witte Apple oordopjes rondlopen was toen echt helemaal hot! Het sterkte mij in de gedachte dat er ruimte was voor een legale muziekdienst. Na een vakantie in New York met vele bezoeken aan Starbucks was mijn idee geboren: het combineren van muziek en koffie in een retailomgeving. Music Coffee zou de naam van mijn nieuwe belevingsstore worden. In de bar kon je koffie to-go bestellen en direct ook de nieuwste muziek op je iPod downloaden. Want, hoe gaaf is dat: genietend van je heerlijke koffie je favoriete muziek luisteren terwijl je onderweg bent naar je volgende bestemming. Ik geloofde erin!
“Het is zo vernieuwend dat niemand het begrijpt”
Met veel enthousiasme ging ik dus op onderzoek uit. Ik vroeg brochures van koffiemachines aan, maakte met een bevriende DTP-er het bovenstaande logo, bouwde in mijn studentenkamer een prototype van de bar, en ik ging in gesprek met allerlei mensen. Horeca ondernemers, retailmakelaars, een bank en platenbazen. Samen met twee ervaren medestudenten die ik tijdens mijn Bedrijfskunde opleiding aan de Erasmus Universiteit ontmoette pitchte ik zelfs het concept inclusief businessplan aan een panel van investeerders. Die pitch en het businessplan waren in het in kader van mijn major New Business, Innovation & Entrepreneurship. Ik dacht: misschien dat doorstuderen mij helpt om als ondernemer te starten. Op dat moment in ieder geval niet! Ik weet de reactie van de investeerders nog maar al te goed! “Volgens mij wil je gewoon een koffiebar openen. Maak het jezelf dan niet te moeilijk! Laat dat gedoe met die muziek gewoon zitten!” Of de reactie van de bank: “Je businessplan voor een platenwinkel ziet er goed uit! We willen graag verder met je in gesprek!” De eerste reactie die bij mij opkwam was: “Koffiebar? Platenwinkel? Nee! Jullie snappen er niets van! Het is zo vernieuwend dat niemand het begrijpt! Het is een combinatie van twee werelden die samenkomen en tot een nieuwe ‘experience’ leidt!”
Marktonderzoek & mijn oude statistiekboeken…
Maar, het kwaad was al geschied: ik begon te twijfelen! Niet alleen door deze opmerkingen, maar ook omdat ik niet goed wist hoe ik nu een goed marktonderzoek moest doen voor iets dat nog niet bestond. Ik haalde mijn oude statistiekboeken uit de kast en ging daarin op zoek naar antwoorden: Hoe groot moet mijn steekproef zijn? Moet ik enquêtes afnemen? Of toch liever interviews? En hoeveel dan? Wanneer is het representatief? Uiteindelijk waren het niet de bank en de investeerders die mij ervan weerhielden om hiermee te starten, maar mijn eigen twijfels over de marktvraag en de kwaliteit van het marktonderzoek dat ik deed. Ik zie mezelf nog op zaterdagmiddag in de Grote Houstraat in Haarlem staan! Ik sprak voorbijgangers aan en vroeg aan hen of ze een iPod hadden, wel eens koffie buiten de deur dronken, en dat wellicht zouden willen combineren. Ik werd er niet heel veel wijzer van. Ik besloot de handdoek in de ring te gooien. Music Coffee bleef wat het was: een idee mijn hoofd. Achteraf maar beter ook. Niet heel veel later werd de iPhone aangekondigd. Daarmee hadden de bank en/of de investeerder gelijk gekregen.
Pure pech: gewoon 3 jaar te laat!
Als ik dit idee drie jaar later had gekregen was het wellicht heel anders afgelopen! Niet omdat de iPhone geïntroduceerd werd of Spotify gelanceerd werd, en daarmee de hele store overbodig. Nee, omdat in 2007 het boek 4 steps to the Ephiphanie, Succesful Strategies for Products than Win van Steve Blank werd uitgegeven. In dit boek introduceert hij het proces van Customer Development. Een proces waarbij je in 4 stappen tot proposities komt die waarde toevoegen en waar ook echt behoefte aan is. Steve Blank stelt dat je geen producten maar klanten moet ontwikkelen! Hoe doe je dan marktonderzoek? In twee stappen! De eerste stap is het achterhalen van mogelijke klant problemen. Waar liggen mogelijke klanten wakker van? De tweede stap is het toetsen van een oplossingsrichting. Blank adviseert een MVP uit te werken. Een MVP is een Minimum Viable Product, een soort minimale uitwerking, een prototype waarmee je je mogelijke propositie toetst en aanscherpt voordat je het volledige product ontwikkeld en massaal op de markt brengt. Wil je weten meer weten over Customer Development werkt? Lees dan ook mijn blog met video hierover.
Leer je ondernemerschap op school? Of toch in de praktijk?
In 2015 leer je gelukkig op HBO opleidingen niet meer alleen statistiek. Er is ook aandacht voor Business Modelling en Validated learning (Het in de praktijk toetsten van aannames met echte klanten, dat ook de basis van Customer Development is.) en andere skills en tools die ondernemers goed kunnen gebruiken. Daarmee wordt ondernemerschap in het beroepsonderwijs al een heel stuk beter gefaciliteerd dan in 2001. Maar die weg om na opleiding ondernemer te worden? Dat zal je als ondernemer (in de dop) ook in 2015 toch echt zelf moeten uitvinden! Het gaat ten slotte om kansen zien!
Maar, wat vind u eigenlijk? Kun je op school leren ondernemen? Of moet je die mindset en de skills echt zelf ontwikkelen? Laat het hieronder graag weten!
